فوتودینامیک درمانی (PDT) چیست؟

درمان فوتودینامیکی (PDT) ترکیبی از لیزر “سرد” و داروی مخصوص حساس به نور (ورتپورفین) است. این دارو از طریق رگ دست به جریان خون تزریق می شود و به عروق خونی  دارای نشت غیر طبیعی را در شبکیه یا لایه زیر شبکیه (کوروئید) می رسد.PDT در درمان برخی از اشکال خاص دژنراسیون ماکولا مرتبط با سن، بیماری موسوم به “رتینوپاتی سروز مرکزی” (CSR) و بعضی تومور های چشمی استفاده می شود.

PDT برای چه بیمارانی انجام می شود؟

ترکیب نور لیزر و داروی حساس به نور نشت غیرطبیعی عروقی را در شبکیه چشم کاهش می دهد که این امر باعث تثبیت دید (جلوگیری از بدتر شدن دید) و یا حتی در مواردی بهبود بینایی می شود.برای بیماران مبتلا به بیماری مزمن (بیش از 4 ماه) رتینوپاتی سروز مرکزی (CSR) هیچ درمان جایگزین اثبات شده ای غیر از PDT وجود ندارد و در صورتی که بیماری طی چند ماه اول به خودی خود برطرف نشود یا عود کند نیاز به انجام PDT است. بدون این درمان این خطر وجود دارد که نشت در شبکیه بدتر شود وآسیب بیشتری به بینایی فرد وارد شود.

عوارض PDT چیست؟

گاهی عوارض جانبی در اثر این درمان ایجاد می شود که شامل موارد زیر است:

• واکنشهای محل تزریق مانند تورم، درد و التهاب.
• ندرتا باعث ایجاد واکنش حساسیتی می شود که گاهی نیاز به درمان فوری دارد.
• تاری دید در پی درمان با لیزر.
• با شروع اثر درمانی، ممکن است بینایی طی چند هفته دچار نوسان می شود.
• تقریباً 2 درصد از بیماران هنگام تزریق دچار کمردرد می شوند که بلافاصله پس از اتمام تزریق برطرف می شود.

بیماران دارای CSR تحت درمان PDT عوارض بسیار کمتری را تجربه می کنند، زیرا نصف دوز ورتپورفین تزریق می شود واین بیماران به دلیل درمان با افت بینایی مواجه نمی شوند.برخی از بیماران ممکن است برای توقف روند بیماری خود به بیش از یک باردرمان نیاز داشته باشند.

چه آمادگی های برای قبل از PDT لازم است؟

اطلاعات موجود در این صفحه را در اختیار همسر، خانواده خود و یا فردی که قرار است بعد از لیزر از شما مراقبت کند نیز قرار دهید.داروی Verteporfin پوست تمام بدن شما را تا 48 ساعت پس از درمان به نور خورشید بسیار حساس می کند. کرم های ضد آفتاب در این دوره هیچ گونه محافظتی ندارند. طی 48 ساعت اولیه پس از درمان، هنگام بیرون رفتن از خانه در ساعات روز باید از لباس هایی با آستین بلند ، شلوار/ پوشش ساق، کلاه ، دستکش و عینک تیره استفاده کنید تا از سوختگی پوست جلوگیری شود.در روز درمان باید عینک تیره، دستکش و کلاه لبه دار یا کاپشن کلاه دار همراه داشته باشید تا هنگام رفتن به خانه بپوشید.لطفاً برای مراجعه به بیمارستان خودتان رانندگی نکنید، زیرا قطره های گشاد کننده تا 6 ساعت پس از درمان بینایی شما را تار می کند و امکان رانندگی به سمت خانه را نخواهید داشت.

روند لیزر PDT به چه صورت است؟

درمان در کلینیک سرپایی بیمارستان انجام می شود و نیاز به ناشتایی نیست.یک پرستار قطره های گشاد کننده را در چشم شما می چکاند. پزشکی که درمان را انجام می دهد ، فرم رضایت نامه را تکمیل می کند. پرستار شما را وزن کرده و قد شما را اندازه گیری می کند تا دوز صحیح  دارو را محاسبه کند. از شما رگ گرفته می شود و دارو طی چند دقیقه تزریق می گردد. سپس روی یک دستگاه مخصوص می نشینید و چانه خود را در محل مخصوص دستگاه لیزر قرار می دهید.چشم شما با چند قطره بی حسی موضعی بی حس می شود. پزشک بسته به نوع درمان، پس از تزریق دارو ممکن است 3-5 دقیقه منتظربماند و سپس یک لنز تماسی مخصوص را روی چشم شما قرار می دهد. از شما خواسته می شود که در طول درمان چشم خود را بسیار بی حرکت نگه دارید تا نور لیزر در محل مورد نظر متمرکز شود.  بسته به نوع درمان، این فرایند تا 83 ثانیه طول می کشد. در حین درمان از دستگاه لیزر صدای بوق ممتد شنیده می شود که طبیعی است.ممکن است در طول درمان با لیزر یک نور قرمز کم رنگ مشاهده کنید، اما درمان دردناک نیست.

بعد از PDT چه نکاتی را باید رعایت کنید؟

هنگامی که درمان به پایان رسید پرستار آنژیوکت را از بازوی شما خارج می کند ومی توانید به خانه بروید. تا زمانی که اثرقطرات گشاد کننده از بین نروند ، نباید رانندگی کنید (این حالت تا 6 ساعت طول می کشد).داروی Verteporfin پوست تمام بدن شما را تا 48 ساعت پس از درمان به نور خورشید بسیار حساس  می کند. کرم های ضد آفتاب در این دوره هیچ گونه محافظتی ندارند. طی 48 ساعت اولیه پس از درمان، هنگام بیرون رفتن از خانه در ساعات روز باید از لباس هایی با آستین بلند ، شلوار/ پوشش ساق، کلاه ، دستکش و عینک تیره استفاده کنید تا از سوختگی پوست جلوگیری شود.وقتی داخل خانه هستید می توانید کارهای عادی خود را از جمله تماشای تلویزیون انجام دهید. لامپ های معمولی خانه هیچ خطری ندارند. لامپهای هالوژنی (که در برخی از چراغ های مطالعه قوی استفاده می شوند) در صورت استفاده در 48 ساعت پس از درمان PDT می توانند باعث سوختگی پوست شوند ، بنابراین لطفاً از استفاده از این نوع نور خودداری کنید.توصیه می شود جهت جلوگیری از ورود نور خورشید، پرده ها کشیده باشند.همچنین باید از مراجعه به دندانپزشک یا انجام اعمال جراحی به مدت 48 ساعت پس از درمان PDT اجتناب کنید زیرا چراغ های اتاق عمل در این شرایط می توانند باعث سوختگی پوست شوند.قرار معاینه بعدی طی چند هفته برای ارزیابی پاسخ به درمان تعیین می شود.